Bahçe ve İlham Yazılar

Matlup Bulmaca Ne Demek? Dilin Derinliklerinde Bir Anlam Arayışı Dil, insanın düşüncelerini, duygularını ve varoluşunu anlamaya yönelik en güçlü araçlarından biridir. Ancak dilin evrimi, bazen anlamların bulanıklaşmasına ya da kaybolmasına neden olabilir. Bir kelimenin anlamını tam olarak kavrayamamak, insanın gerçeklikle kurduğu bağda bir kopukluğa yol açabilir. “Matlup bulmaca” gibi bir terim, işte tam da bu noktada dilin felsefi boyutlarını sorgulamamıza yol açar. Bu yazıda, “matlup bulmaca”nın ne anlama geldiğini ve bu terimi etik, epistemoloji ve ontoloji perspektiflerinden nasıl değerlendirebileceğimizi tartışacağız. Matlup Bulmaca: Kelimenin Duygusal ve Entelektüel Boyutu Matlup bulmaca, Türkçede nadiren karşılaşılan bir ifadedir ve kelime olarak birkaç anlam taşır.…

Kelimelerin Sınırında: Makedonca ve Sırpça Aynı mı? Bir Dilin Aynasında İnsan Edebiyatın büyüsü, bir kelimenin yankısında gizlidir. Bir yazarın kaleminden dökülen sözcükler yalnızca anlam taşımaz; onlar, bir kültürün kalp atışıdır. Dillerin birbirine dokunduğu, seslerin ve anlamların iç içe geçtiği coğrafyalarda ise bu yankı daha derindir. Makedonca ve Sırpça arasındaki benzerlikler de işte bu yankının, tarihin ve anlatıların kesişim noktasında doğar. Ama benzerlik, her zaman aynılık değildir. Bir dilin kalbi, başka bir dilin gölgesinde bile kendi ritmini korur. Tarihin Dili: Ortak Köklerden Ayrışan Sesler Balkanlar, kelimelerin savaş ve barış arasında salındığı bir toprak. Makedonca ve Sırpça, Slav dillerinin Güney koluna aittir;…

Tarihin Işığında: Maaş Bordrosu Vermek Zorunda mı? Bir tarihçi için her belge, geçmişin sessiz bir tanığıdır. Arşivlerde sararmış kâğıtlar arasında gezinirken, yalnızca olayları değil, insanın adalet arayışını da okuruz. İşte maaş bordrosu da modern çağın en sade ama en derin belgelerinden biridir. Çünkü bir bordro, yalnızca bir ücretin kaydı değildir; emeğin tanınması, hakların belgelenmesi ve toplumsal sözleşmenin görünür hale gelmesidir. Gelin, bu soruya —“Maaş bordrosu vermek zorunda mı?”— yanıt ararken, tarihsel süreçlerin, yasal dönüşümlerin ve toplumsal bilinç evrimlerinin izini sürelim. Sanayi Devrimi ve Emeğin Belgelendirilmesi 19. yüzyılın Sanayi Devrimi, yalnızca üretim biçimlerini değil, emek ilişkilerini de kökten değiştirdi. Fabrikalarda çalışan…

Türkler ve Araplar Ne Zaman Komşu Oldu? Zamanın Sınırlarında Çok Katmanlı Bir Hikâye Dünyayı, sınırların çizip sildiği uzun bir zaman çizgisi gibi düşünmeyi seviyorum. Haritalar değişiyor, toplumlar hareket ediyor, kavramlar dönüşüyor. “Türkler ve Araplar ne zaman komşu oldu?” sorusu da tek bir tarihle cevaplanamayacak kadar zengin. Gelin, farklı bakış açılarını yan yana getirerek hem veriye hem de insani deneyime kulak verelim; tartışalım, konuşalım, birbirimizden öğrenelim. Coğrafyanın Cevabı: Birden Fazla Komşuluk Türkler ve Araplar en erken 7. yüzyılın ikinci yarısından itibaren komşu hâline geldi. İslam fetihleri Horasan ve Mâverâünnehir’e ulaştığında, Arap orduları ile Orta Asya’daki Türk topluluklarının sınırları Ceyhun (Amuderya) hattında…

Güneş Pili Çeşitleri Nelerdir? Antropolojik Bir Perspektiften Enerjinin Kültürel Dönüşümü Bir antropolog olarak kültürlerin doğayla kurduğu ilişkileri incelerken, insanların güneşle olan etkileşimini her zaman büyüleyici bulurum. Güneş, yüzyıllardır hem ısı hem de anlam kaynağı olarak hayatımızın merkezinde yer alıyor. Antik uygarlıklarda bir tanrı, modern çağda ise bir enerji kaynağı. Peki, güneş pilleri — yani güneş enerjisinin teknolojik biçime dönüşmüş halleri — bu kültürel süreklilik içinde nasıl bir yer tutuyor? “Güneş pili çeşitleri nelerdir?” sorusu, yalnızca teknik bir yanıtla sınırlı kalamaz; çünkü bu çeşitlilik, insanın doğayı anlama, dönüştürme ve kimliklendirme biçiminin de bir yansımasıdır. Enerjinin Sembolik Dili: Güneşten Teknolojiye İnsanoğlu için…

KKEG Muhasebe Nedir? Küresel ve Yerel Perspektiflerle İş Dünyasının Görünmeyen Yüzü İş dünyasında rakamlar, bilançolar, defterler çoğu zaman soğuk ve teknik görünür. Oysa her satırda bir kararın, bir stratejinin, bazen de bir hatanın hikâyesi saklıdır. Bu hikâyelerin belki de en az konuşulan ama en çok önem taşıyan kavramlarından biri KKEG – Kanunen Kabul Edilmeyen Giderlerdir. Kulağa bürokratik gelebilir, ama KKEG muhasebe dünyasında şirketlerin sadece mali tablolarını değil, etik duruşlarını ve vergi stratejilerini de şekillendiren güçlü bir aynadır. Gelin, bu kavramın derinliklerine birlikte inelim. Hem küresel arenada nasıl ele alındığını hem de Türkiye’deki uygulama mantığını konuşalım. Belki de sonunda, muhasebenin sadece…

Dünya Merkezli Evren Görüşünü Savunan Bilim İnsanı Kimdir? Psikolojik Bir Bakışla Merkezin Gücü Bir psikolog olarak, insanların evreni nasıl algıladıklarını incelemek bana her zaman büyüleyici gelmiştir. İnsan zihni, çevresini anlamlandırırken çoğu zaman “merkezde olma” ihtiyacı duyar. Bu eğilim yalnızca psikolojik bir savunma mekanizması değil, aynı zamanda tarih boyunca düşünce biçimlerinin şekillenmesinde önemli bir etkendir. Dünya merkezli evren görüşü de bu içsel eğilimin kozmik bir yansımasıdır. Bu görüşü en sistematik biçimde savunan bilim insanı Claudius Ptolemaios (Batı’da bilinen adıyla Ptolemy) olmuştur. Ancak onun kuramı sadece astronomik bir model değil, insan zihninin dünyayı anlama biçiminin de sembolüdür. Bu yazıda, Ptolemaios’un Dünya merkezli…

Durduk Yere Heyecan Hissi Neden Olur? Bilinçaltı, Beden ve Zihin Üzerine Bir İnceleme Günün tam ortasında, hiçbir sebep yokken kalp hızlanır, nefes derinleşir, eller hafifçe titrer. “Durduk yere heyecanlandım” deriz. Peki gerçekten “durduk yere” mi olur bu his? İnsan bedeni ve zihni, çoğu zaman farkında olmadığımız süreçlerle çalışır. Heyecan hissi de bu süreçlerin en dikkat çekici yansımalarından biridir — hem biyolojik hem psikolojik hem de kültürel kökleri olan karmaşık bir deneyimdir. Heyecanın Kısa Tarihi: Antik Dönemden Modern Psikolojiye Heyecan, insanın duygusal repertuvarında daima özel bir yere sahip olmuştur. Antik Yunan’da Hippokrates, bedendeki “humor” dengesizliklerinin duyguları etkilediğini savunmuş; kalbin ani atışını…